İNANNA

Mezopotamya Sümer Aşk ve Savaş Tanrıçası’dır. Bitki ve İlkbahar Tanrısı Tammuz’un karısıdır. Tammuz, her yıl ilkbaharda Aşk ve Bereket Tanrıçası İnanna ile evlenirdi. Söz konusu olan bu tanrı ve tanrıçanın birlikteliği sonrasında dünyaya bolluk, bereket ve yeşillik gelirdi. Hayvanlar yavrulayarak çoğalırlardı. Her yılın ilkbaharında gerçekleşen bu birleşme, insanlar tarafından şenliklerle ve ziyafetlerle kutlanırdı. Sümer Kralı ile İnanna Tapınağı’nın Baş Rahibesi, tıpkı Tammuz ve İnanna çifti gibi birleşerek bu kutsal birleşmeyi temsili olarak gerçekleştirirlerdi.

Efsaneye göre Tanrıça İnanna, kutsal evlilik gerçekleşmeden önce yıkanır, annesi ile konuşarak ondan tavsiyeler alır ve kapı arasından hediyelerin gelişini gözlerdi. Bunun sonrasında gelin odası hazırlanır ve çeyizler ziyaretçilerin beğenisine sunulurdu. Bu hazırlıkların tamamı bittikten sonra Tanrı Tammuz içeri alınır. Bu evlilik töreni, 6000 yıldan beri o bölgede, o bölgenin çevresindeki bölgelerde ve Anadolu’da hep bu şekilde sürüp gitmektedir.

Kutsal Evlilik törenlerinden söz eden metinlerde sürekli neşeli şeylerden bahsedilir. İnanna genç ve harikulade bir güzelliğe sahip olan bir kızdır, Tammuz da yakışıklı bir delikanlıdır. Evlilik öncesinde annelerinden korktukları için bahçelerde gizlice buluşurlarmış. Bu gizli buluşmalar, İnanna’nın kız kardeşi Tanrıça Gestinanna’nın arabuluculuğuyla gerçekleşirmiş. Genç âşıklar sabahlara değin gezip dans ederek gönüllerince eğlenirlermiş. Öykü şeklindeki bu şiirlerin terminolojisine Tevrat’ta yer alan “Süleyman’ınŞarkıları” bölümünde rastlamak mümkündür. İkisi arasındaki benzerlikler öylesine inanılmaz boyuttadır ki zannedersiniz NeşidelerNeşidesi’nde Tanrıça İnanna’dan söz edilir. Sümerlilerin tapınaklarında tüm Tanrı ve Tanrıçaların tahtadan yapılma putları bulunurdu ve bu putlar değerli taşlarla bezenirdi. Burada yer alan İnanna putunun benzerini, Hz. Süleyman’ın Neşidesi’nde görmek mümkündür. Zira her ikisinde de yakuttan olan gözler, akikten süslerle doludur. 

Bitki ve ağaçla ilişkilendirilen Tammuz, buna ek olarak hayvancılık yapılan bölgelerde Çoban Tanrı unvanıyla da anılmaktadır. Sözü edilen bu çoban, hastalıkları iyileştirme ve öldükten sonra dirilme yeteneklerine sahiptir. Tammuz’un ölümden dönerek bir anlamda dirilmesi, tıpkı iyiçobanİsa (anaoel)örneğinde olduğu gibi 25 Aralık gününe denk gelir. Günümüzde Hıristiyanlık inancında ve hatta Müslümanlık inancına sahip olan Türkiye’de de Noel’de NoelAğacı süslenmektedir.Noel’de süslenen bu ağaç, Tammuz’u, üzerindeki süsler de her türden meyveyi ve bereketi sembolize eder. Zira bu ağaç, bir adı da Cennet olan Dilmun Ülkesi’ndeki ağaç olarak kabul görür ve Güneş’in zaferidir.

Bu ağaç kutsal olarak kabul görmektedir. Bunun içindir ki bu ağacın bir parçası olan dalın da erk’in simgesi olmasına yol açmıştır. T a Sümerlerden günümüze kadar kralların, peygamberlerin vb. erk’in sembolü olarak ağaç dallarından asa kullanmaları bundan kaynaklanmaktadır. Kuşkusuz ki bu asaların en ünlüsü Musa tarafından kullanılan asaydı. Musa, asasını eline aldığı zaman dal yeşerirdi. Zira Tammuz’un bereketi olduğu için yeşerdiğine inanılırdı.

Akatça’daki karşılığı İştar olan İnanna'nın Hurri tanrıçası Hannahannah menşeli olduğu öne sürülmektedir.

Kimliği Bilinmeyen Bir Sümer Ozanından İnanna’ya Övgü

Kutsal bir varlık, berrak gökte yapayalnız,

Bütün insanlar ona yönelik,

Tatlı bir merakla, göklerin merkezinden bakıyor,

İnsanlar Kutsal İnanna’dan önce gösteriş yapıyordu,

Akşamın kutsal kadını, yükseklerdeki İnanna,

İnanna, sana yaraşır övgüler sunuyorum,

Akşamın kutsal kadını, ufkun ötelerinde,

Gün batarken en parlak yıldız, ışığı göğü dolduruyor,

Akşamın kutsal kadını, cesaretle göklerden geliyor,

Tüm insanlar gözlerini onun gözlerine yükseltiyor,

Kutsal öküz boyunduruğunda onun için böğürüyor,

Canavarlar, bozkırlarda yaşayan tüm yaratıklar,

Şehvetli meyveli bahçeler, yeşil kamışlar ve ağaçlar,

Derinliklerin balıkları ve göklerin kuşları,

İnanna hepsine uykuyu getiriyor,

Yaşayan yaratıklar ve insanlar önünde diz çöküyor,

Seçilenler onun için zengin yiyecekler ve içecekler hazırlıyorlar,

İnanna kendisini, toprakta yeniliyor,

İnsanlar kutluyor,

Onun sevgilisi genç adam aşk yapıyor,

Tatlı bir merakla, göklerin merkezinden bakıyor,

İnsanlar Kutsal İnanna’dan önce gösteriş yapıyordu,

Akşamın kutsal kadını, yükseklerdeki İnanna,

İnanna, sana yaraşır övgüler sunuyorum,

Akşamın kutsal kadını, ufkun ötelerinde,

Mehmet KORKMAZ