FATMA BAYRAKTAR 

DERSİM KATLİAMINI ANLATIYOR

Dersim Katliamı’ndan sağ olarak kurtulan ve yıllarca acı ile yaşayan tanıkların izini bu kez merkeze bağlı Çiçekli Köyü’nde sürüyoruz. Dersim’de ilkokulun ve ilk karakolun yapıldığı köylerden biri Çiçekli. Bu köyde yaşayan 80 yaşı devirmiş insanlar, “Dersim’de neler oldu?” sorumuza, “Ölüm oldu, sürgün oldu. Munzur kan aktı, insanlar acıyı tattı” diyerek yanıt veriyorlar. Fatma Bayraktar da bu yaşlılardan biridir. Neredeyse yürüyemiyor dizlerinin ağrısından ama 81 yaşına inat hafızası, anlatımı capcanlı. “Anlatayım da oğul, neye yarayacak ki. Geri mi gelecek kestikleri, öldürdükleri” diye çekiniyor ilk başlarda. Torunlarının “Nene Korkma. Bu abi gazeteci. Memur değil, jandarma değil” demesiyle rahatlayıp anlatmaya başlıyor: “Köyümüze 40 süvari asker geldi. Silahları topladılar katliamdan bir kaç gün önce. Babam da silahları teslim etti. Ondan sonra köylerden herkesi toplamaya başladıklarını duyduk. Demirkapı’da topladılar yüzlerce köylüyü. Biz çocuklar, kadınlar, kızlar kaçıp ormanlara sığındık. Kaçmayanlar, kaçamayanları toplayıp karşılarına büyük makineli tüfekler getirdiler. Bir anda kurşuna dizdiler hepsini. O kadar insan öldürüldü ki, köy meydanı ceset tarlası gibiydi.”  

Anlatmam bir işe yarar mı sence?
         Kıydılar binlerce yaşlıya, gence
         Öldürülen öldü, geri kalanların
        Üstünde denendi türlü işkence

Önce tüm halktan silahlar toplandı
          Dört yanımız makineliyle kaplandı
          Makineliyle insanlar tarandı
         Gebe kadınlara süngü saplandı

Kıyımlar yaşandı, Munzur kan aktı
         Zalim paşalar bir hayli can yaktı
         Dersim’in her yanı ceset doluydu
         Cesetleri almak bile yasaktı. 

Kırk süvari sardı, bütün her yanı
         Sanki ceset tarlası, köy meydanı
         Köylümüz bir bir dizildi kurşuna
         Sel misali aktı, mazlumun kanı

Kuşuna dizdiği halde, hepsini
         Daha dinmemişti zalimin kini
         Biz kızlar, çocuklar kaçtık ormana
         Bunların ne vicdanı var ne dini

MİÇO AĞA’NIN ONURLU KIZLARI…

Fatma Nene gözyaşlarını tutamıyor artık. “Kusura bakma oğul, yaşlılık iyice sulu göz etti beni” diyerek anlatmaya devam ediyor: “Miço Ağa askerler tarafından öldürüldü. İki kızı vardı ki dünyalar güzeli. Birisinin adı Naciye diğeri Xatun’du. Sapsarı, upuzun saçları, renkli gözleri vardı iki bacının. Dillere destandı güzellikleri. Adlarına türküler yazılırdı. Yüzbaşı bunları karşısına alıp ‘Biriniz beni kabul edin, canınızı bağışlayayım’ dedi. Kızlara diz çöktürülmüştü. Bunun üzerine ayağa kalkıp birbirlerine baktılar önce. Sonra ‘Babamızı, ailemizi, aşiretimizi öldürdünüz. Sana varacağımıza, kanımızın akrabalarımızın kanına karışmasını tercih ederiz’ dediler. Bunun üzerine yüzbaşı kurşuna dizdi bu iki kardeşi. Aylar sonra asker gidince bulundu cesetleri. Sapsarı saçları, toprağa karışmıştı.”

Bak Dersimli Fatma Nine diyor, ben
         Sulu göz oldum yaş durmaz gözümden
         Mazlum halka kıyan bu zalim beyler
         Soyumuza düşman elest bezmi’nden

         Bize düşmandılar göz göre göre
         Sonunda buldular iz süre süre
         Hiç acımadılar bu vicdansızlar
         Miço Ağa’yı vurdular yok yere 

İki kızı vardı, gözleri mestân
         Daha kurtulmamış başları yastan
         Sapsarı, upuzun, güzel saçları
         Güzellikleri tüm âleme destan 

Birisi Hatun’du biri Naciye
         Yüzbaşı göz koymuş iki bacıya
         Biriniz beni kabul edin demiş
         Yoksa herkesi boğarım acıya 

Bakıştılar iki bacı yüz yüze
         Belli ki ölümü almışlar göze
         Babamıza kıydın lanetler sana
         Toprak tercihimiz varmayız size

        Yüzbaşı ikisin dizdi kurşuna
         Kıydı, ikisinin de genç yaşına
         Aylar sonra bulundu cesetleri
         Dolaşmıştı sarı saçlar başına

 

NOT: Alıntılanan bu yazının tüm şiirleri tarafımdan yazılmıştır.

Sefil HAYRANÎ / Mehmet KORKMAZ
          Emekli Eğitimci, Şair, Araştırmacı Yazar