mehmetkorkmazdrsm

İZM’LER

Adcılık: NOMİNALİZM

Ahlâk dışıcılık, töre dışılık: AMORALİZM

Ahlâkı araç değil amaç sayan doktrin, törelcilik, ahlakçılık: MORALİZM

Akılcılık: RASYONALİZM

Akıl süzgecinde geçirirken bilmeyerek düşülen yanılgı, mantığa uymazlık: PARALOJİZM

Almanya’da Hitler tarafından kurulan Nasyonal Sosyalist Partisi’nin Alman ırkının üstünlüğünü savunan politikası, Hitlercilik: NAZİZM

Amerikancılık: AMERİKANİZM

Amerikankarşıtçılığı: ANTİAMERİKANİZM

Anlakçılık, zihniye: ENTELEKTÜALİZM

Araççılık, araçsalcılık: ENSTRÜMANTALİZM

Aranedencilik: OKKASİONALİZM

Arızacılık: AKKİDENTALİZM

Aristoculuk: ARİSTOTELİANİZM

Aşırı duygululuk, davranışlarına duygularıyla yön veren kimsenin durumu: SANTİMANTALİZM

Atacılık: ATAVİZM

Atatürkçülük : KEMALİZM

Atomculuk: ATOMİZM

Bağıntıcılık, görecelik, izafilik: RÖLATİVİZM

Başkalaşım: METAMORFİZM

Belirlenemezcilik: İNDETERMİNİZM

Bencillik, hodbinlik: EGOİZM

Benlikçilik: EGOTİZM

Benmerkezcilik: EGOSENTRİZM

Beyazsaççılık: ALBİNİZM

Bırakınızyapsınlarcılık, serbestçilik, özgürlükçülük: LİBERALİZM

Biçimcilik: FORMALİZM

Bilgicilik: SOFİZM

Bilimcilik: SKİENTİZM

Bilinemezcilik: AGNOSTİCİZM

Bilinircilik: GNOSTİSİZM

Bilişselcilik: COGNİTİVİZM

Bin dokuz yüz dokuz yılında İtalyan şair Marinetti’nin yayımladığı bildiri ile ortaya çıkan, yeni hayatı övmek, geleneksel edebî kuralları yıkmak amacını güden. Dadacılık, gerçeküstücülük gibi akımlara öncülük etmiş olan edebiyat çığırı, gelecekçilik: FÜTÜRİZM

Birbencilik: SOLİPSİZM

Birbirinden ayrı düşünce, inanış veya öğretileri kaynaştırmaya çalışan felsefe sistemi: SENKRETİZM

Bir böcek türü için yılda yalnız bir kez döl verme durumu: ÜNİVOLTİNİZM

Bir cihaza, bir alete otomatik bir işleyiş kazandırmak için gerekli olan düzen: OTOMATİZM

Birçok devletin özel kanunlarına ve bağımsızlığa sahip olarak tek devlet durumunda birleşmeleri yöntemi:FEDERALİZM

Bir eserde uzak, yabancı yabancı ülkelerle ilgili olayları, kişileri yöresel görüşleri yansıtma, yabancıcılık: EGZOTİZM

Bir kimseye veya bir şeye aşırı düşkünlük, tutkuyla bağlılık, taassup, bağnazlık: FANATİZM

Birlikçilik: KORPORATİZM

Birliktecilik: KOLLEKTİVİZM

Bir öğretinin, bir anayasanın, bir anlaşmanın ana temellerini tartışma konusu yapanların tutumu: REVİZYONİZM

Bir ulusun başka bir ulusu siyasi ve ekonomik egemenliği altın a alarak yayılması veya yayılmak istemesi, yayılmacılık: EMPERYALİZM

Boya, hamur, kum, toprak zift sıvanmış kumaşlardan vb. oluşan yoğun ve kalın bir maddenin yığılması ve çalışılmasınadayanan resim sanatı eğilimi: MATİYERİZM

Budacılık: BUDİZM

Bütüncülük: FOLİZM

Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum düzeni. Böyle bir düzenin kurulmasını amaçlayan siyasî, ekonomik, toplumsal ğöreti. Proletercilik: KOMÜNİZM

Bütün Müslümanları aynı yönetim altında toplama amacını güden siyasi akım: PANİSLAMİZM

C-Ç

Canlı bir varlığın, belli bir renkte bir nesneye doğru yönelme hareketi: KROMOT-ROPİZM

Canlıcılık: ANİMİZM

Canlı organizmalarda doğru akımın etkisi olayı: GALVANİZM

Canlı özdekçilik: HİLOZOİZM

Cemaatçilik: KOMMUNİTARİANİZM

Cinsel fetişizm: SEKSÜAL FETİŞİZM

Coşkuculuk: ROMANTİSİZM

Çevrecilik: ENVİRONMENTALİZM

Çilekeşçilik: ASKETİSİZM

Çokçuluk, çoğulculuk: PLURALİZM

Çoktanrıcılık: PAGANİZM

Çoktanrıcılık: POLİTEİZM

Dağcılık: ALPİNİZM

Davranışçılık: BİHEVYORİZM

Darvincilik: DARVİNİZM

Dayanışmacılık: SOLİDARİZM

Değişik ırk veuluslar arasında düşmanlık yaratmayı amaçlayan aşırı ulusalcılık akımı: ŞOVENİZM

Değişimcilik: MUTATİONİZM

Deneycilik: EMPİRİSİZM

Deneyselcilik: EKSPERİMANTALİZM

Deney üstücülük: TRANSANDANTALİZM

Derebeylik sistemi, derebeycilik: FEODALİZM

Devimselcilik, davranışları canlı v e hareketli olan canlının özelliği: DİNAMİZM

Devletcilik: ETATİZM

Devletsizcilik, tarihi şartlar ne olursa olsun devletin ortadan kaldırılmasına çalışılan öğreti: ANARŞİZM

Dışa vurumculuk: EKSPERYONİZM

Dış başkalaşımcılık: EGZOMORFİZM

Dil, gelenek, görenek ve çeşitli kültür değerleri bakımından bir birlik gösterdiği halde, ana yurt dışında kalmış halkın yaşadığı toprakları, anayurt toprakları içine almak düşüncesi: İRREDANTİZM

Dinin ve din kurumlarının toplum hayatının çeşitli kesimlerindeki yerini güçlendirmeyi amaçlayan toplumsal, ekonomik akım, din erkçilik: KLERİKALİZM

Dirimselcilik: VİTALİZM

Doğal ayıklanmayla arttığı sanılan ve fenerlerin siyahlaşması şeklinde beliren çekinik değişim: MELANİZM

Doğaüstücülük: SÜRNATÜRALİZM

Doğu bilimi: ORYANTALİZM

Doğuştancılık: NATİVİZM

Dönmecilik: KONVERSİONİZM

Dönüşümcülük: TRANSFORMİZM

IV. yy.da “ARİUS” adlı bir papazın kurduğu ve Hıristiyan inan ışının tersine olarakİsa’nın tanrılığını inkar eden mezhep: ARYANİZM

Duyumculuk: SENSUALİZM

Duyumsayışçılık: SENSİMENTALİZM

Dünyada sadece maddenin varlığını kabul eden, Tanrı, ruh gibi manevi kavramları red ve inkar eden felsefi görüş, özdekçilik, maddecilik: MATERYALİZM

Düşsellik: ONİRİZM

E-F

Ekonomicilik: EKONOMİZM

Eleştiricilik: KRİTİSİZM

Erekçilik: FİNALİZM

Eski kültür ve sanat anıtlarını yakıp yıkma düşünce ve davranışı: VANDALİZM

Eski Yunan, Roma sanatından, edebiyatından kaynaklanan XVII. yy.da Fransa’dan yayılan sanat ve edebiyat çığırı: KLASİZM

Eşbiçimcilik: İZOMORFİZM

Eşitlikçilik: EGALİTARİANİZM

Etkileşimcilik: İNTERAKTİONİZM

Evrenselcilik: ÜNİVERSALİZM

Evrimcilik: EVOLUTİANİZM

Eylemcilik: AKTİONALİZM

Eysenck’e göre kişilikteki kaygısallık ve heyecansal gevşeklik boyutu: NEVROSİZM

Ezicilik: DESPOTİZM

Eziyet ve acı ile cinsel zevk alma eğilimi: MAZOŞİZM

Faaliyetçilik, etkincilik: AKTİVİZM

Fabrikacılık: FABİANİZM

Faydacılık: UTİLİTARİANİZM

Fedakarcılık: ALTRUİZM

Fırsatçılık: OPORTÜNİZM

Fikirbabacılığı: İNTELLEKTÜALİZM

Fizikselcilik: PSİKALİZM

Geçmiş jeolojik olayların bugünkülere bakılarak açıklanabileceğini ileri süren öğreti, edimselcilik: AKTUALİZM

Gerçeğin doğaya uygun biçimde yansıtılmasını amaçlayan sanat akımı. Gerçeğin yalnız doğal ile açıklanması, doğalcılık: NATÜRALİZM

Gerçekçilik: REALİZM

Gerçeküstücülük: SÜRREALİZM

Gerekircilik, belirlenimcilik: DETERMİNİZM

Gezimcilik: PERİPATETİZM

Gizemcilik: MİSTİSİZM

Gizlicilik: OKÜLTİZM

Görevcilik, işlevcilik, işlevselcilik: FONKSİYONALİZM

Görevdışılık: ABSENTEEİZM

Görüngücülük: FENOMENİZM

Gözbağcılık: İLLÜZYONİZM

Grek uygarlığı, Grekçe anlatım: HELENİZM

Halkçılık: POPÜLİZM

Hayatta ve kişilerde akıl dışı öğelere tek yanlı olarak ağırlık veren sevgi, duygu ve içgüdüleri bilginin kaynağı sayan görüş, Akıldışıcılık: İRRASYONALİZM

Hayvanicilik: ANİMALİZM

Hazcılık: HEDONİZM

Her kayacın deniz kökenli olduğunu savunan kuram: NEPTÜNİZM

Her olayı tek bir nedene bağlayan bilimsel düşünce, güncelcilik: ÜNİFORMİTA-RİZM

Hiçbiryerdecilik: NULLİBİZM

Hint felsefesinde insan vücudu, bütün kötülüklerin kaynağı sayıldığından bedene eziyeti, ruhun kurtuluşu ve mutluluğu için gerekli gören çilekeşlik, Hint dervişçiliği:FAKİRİZM

Hünercilik: KREDENTİALİZM

I-İ

Işığa doğrulum: FOTOTROPİZM

Işığa göçüm: FOTOTAKTİZM

İbn Rüşdçülük: AVERROİZM

İçebakışçılık: İNTROSPEKTİONİZM

İçkicilik: ALKOLİZM

İkicilik: DÜALİZM

İlgacılık: ABOLİTİONİZM

İlkelcilik:PRİMİTİVİZM

İlkel toplumlarda doğaüstü bir güç ve etkisi olduğuna inanılan canlı ya da cansız nesnelere tapınma, putperestlik. Karşı cinsin giysi vb. şeyleriyle cinsel haz ve doyumculuk sağlama: FETİŞİZM

İnancılık, imaniye: FİDEİZM

İngilizkilisecilik: ANGLİKANİZM

İnsanbiçimcilik: ANTROPOMERPİZM

İnsancılık: HÜMANİZM

İnsanın kendi benliğini sevmesi, özseverlik: NARSİZM

İnsanmerkezcilik: ANTROPOKENTRİZM

İsa’nın bir kere daha yeryüzüne gelerek günahkârlar ile günahsızları ayıracağı inancına dayanan Protestan mezhebi: ADVENTİZM

İslamcılık: İSLAMİZM

İstenççilik: VOLUNTARİZM

İşlemcilik: OPERATİONALİZM

İşlevcilik, görevcilik: FONKSİYONALİZM

İşlevcilik: FUNKTİONALİZM

İtalya’da 1922-43 yılları arasında etkinliğini sürdüren, meslek kuruluşlarına dayanan, devlet sınırlarını genişletmeyi amaçlayan, yetkinin tek partinin elinde toplandığı düzen. Demokratik düzenin yerine aşırı bir ulusçuluk ve baskı düzeni kurmayı amaçlayan öğreti:FAŞİZM

İyimserlik: OPTİMİZM

İzlenimcilik: EMPRESYONİZM

Kadercilik, yazgıcılık, cebriye:FATALİZM

Kantçılık: KANTİANİZM

Kapanım: OTİZM

Karbonmonoksitle zehirlenme: OKSİKARBONİZM

Kavramcılık: KONSEPTÜALİZM

Kayracılık: PROVİDANSİYALİZM

Kendiliğindecilik: SPONTANEİZM

Kentkarşıtçılığı: ANTİURBANİZM

Kişilikçilik, bireycilik: İNDİVİDUALİZM

Kişinin kendi vücudu üzerinde cinsel etkinliklerde bulunma sapıncı: OTOEROTİZM

Kişiselcilik: PERSONALİZM

Konfüçyüsçülük: KONFÜÇYANİZM

Koşutçuluk: PARALELLELİZM

Köktencilik: FUNDAMENTALİZM

Kuramcılık: KONSTRÜKTİVİZM

Kurmacılık: KONSTRUKTİVİZM

Kurumsalcılık: İNSTİTUTİONALİZM

Kuşkuculuk, şüphecilik: SEPTİSİZM

Küreselcilik-küresömürücülük: FLOBALİZM

M-N

Mantıkçılık: LOGİZM

Mantıksallaştırıcılık: LOGİSİZM

Marksçılık: MARKSİZM

Maycılık: MAYİZM

Maskaracılık: ABSÜRDİZM

Mekanikçilik: MEKANİZM

Metincilik: TEKSTUALİZM

Monarşi yanlılarının doktrini, tekerkçilik: MONARŞİZM

Muhafazakârlık: KONSERVATİZM

Musacılık: JÜDAİZM

Mutlakıyetçilik: ABSOLUTİZM

Neme yönelim: HİDROTROPİZM

Nesnelcilik: OBJEKTİVİZM

O-Ö

Olanakçılık: POSSİBİLİZM

Olasıcılık: PROBABİLİZM

Olguculuk: POZİTİVİZM

XIX yüzyıl sonlarında çeşitli ülkelerde Yahudilerce ortaya atılan, Filistin’de bağımsız bir Yahudi devleti kurmayı amaçlayan akım: SİYONİZM

XVIII. yüzyıl sonunda başlayan duygu, coşku ve sembole aşırı yer veren duygusal sanat akımı: ROMANTİZM

Organcılık: ORGANİSİZM

Otoritercilik: OTORİTARİANİZM

Özcülük: ESANSİYALİZM

Özellikle 6-18 aylık çocuklarda görülen ve besinlerin mideden ağza gelerek yeniden çiğnenmesi biçimindeortaya çıkan patolojik durum: MERİSİZM

Öznelcilik: SÜBJEKTİVİZM

R-S-Ş

Rahatlıkçılık: KONFORİZM

Ruhbilimcilik: PSİKOLOJİZM

Sağlığı koruma veya tedavi amacıyla hayvansal gıda maddelerine yer vermeyen beslenme şekli: VEJETARİZM

Seçkincilik : ELİTİZM

Sendikacılık: SENDİKALİZM

Sermayecilik, anamalcılık: KAPİTALİZM

Slav asıllı bütün halkları aynı yönetim altında tıoplama amacı güden siyasi akım: PANSLAVİZM

Sömürgecilik: KOLONİALİZM

Sözmerkezcilik: LOGOKENTRİZM

Şehircilik: URBANİZM

Tanrı ile evreni birleştirip özleştiren felsefe öğretisi ya da sistemi. Tümtanrıcılık: PANTEİZM

Tanrıtanımazlık: ATEİZM

Tarımcılık: AGRARİANİZM

Tarihdışıcılık: ANACHRONİZM

Tarihsel olarak daha sonra ortaya çıkan niteliği bakımından Brahmanizm’den daha katı olan din: HİNDUİZM

Tarihsicilik: FİSTORİSİZM

Taşkafacılık: DOGMATİZM

Tedhişçilik: TERÖRİZM

Tek bencilik: SOLİPSİZM

Tekçilik: MONİZM

Tektanrıcılık: MONOTEİZM

Telaşçılık: ALARMİZM

Temelcilik: RADİKALİZM

Tinselcilik: SPİRİTÜALİZM

Toplumculuk, bilimsel Marksizm: SOSYALİZM

Toplumda kadının yararlanacağı hakları çoğaltmak ve erkeğinkine eşit kılmak amacını güden düşünce, kadınlarcılık: FEMİNİZM

Toplumsal kuruluşların ve yaşayış biçiminin doğaya dönük olmasını amaç edinen öğreti: NATÜRİZM

Töretanımazlık: İMMORALİZM

Turancılık: PANTURANCILIK

Tüketimcilik: KONSUMERİZM

Tümden çıplak olarak açık havada yaşamayı savunan öğreti, doğacılık: NÜDİZM

Türkçülük: PANTÜRKİZM

U-Ü

Ulusçuluk: NASYONALİZM

Uluslararacılık, beynelmilelcilik: ENTERNASYONALİZM

Uymacılık: KONFORİZM

Uzlaşmacılık: KONVENSİYONALİZM

Uzun süre ve çok miktarda uyuşturucu madde kullanmaktan doğan bozuklukların tümü, narkotik bağımlı: NARKOTİZM

Ülkenin refahını, sahip olduğu altın ve gümüş gibi değerli maddelere bağlayan, ülkedeki değerli maden yataklarının işletilmesine önem veren ve ihracatı arttırıp, ithalatı azaltmaya çalışan iktisat öğretisi: MERKAN-TALİZM

Ülkücülük. Bilgide temel olarak düşünceyi alan ve varlığı insan düşüncesinin kurduğunu kabul eden öğretilerin genel adı: İDEALİZM

V-Y-Z

Varlıkbilgicilik: ONTOLOGİZM

Varoluşçuluk: EXİSTENTİALİZM

Vitamin azlığından ya da lenf boğumlarının hacminin artmasından doğan, derinin aşırı beyazlığı, tenin çok yumuşak olması, ayaklarda şişme ve boyundaki bezlerde büyüme gibi belirtilerle kendini gösteren bir hastalık: LENFATİZM

Yahudikarşıtçılığı: ANTİSEMİTİZM

Yalnız bitkisel gıda maddelerine yer veren beslenme rejimi: VEJETALİZM

Yanıltmacacılık: SOPHİZM

Yapısalcılık: STRÜKTÜRALİZM

Yapıyıkımcılık: DEKONSTRUKTİVİZM

Yararcılık: PRAGMATİZM (ÜTİLİTARİZM)

Yaşçılık: AGEİZM

Yaşın ya da hastalıkların etkisiyle tüylerde, kıllarda ve deride meydana gelen değişiklikler: METANROMATİZM

Yayılmacılık: DİFÜZYONİZM

Yeni eleştiricilik: NEOKRİTİSİZM

Yeni türetilen söz: NEOLOJİZM

Yetkecilik: OTORİTARİZM

Yıldırıcılık: TERÖRİZM

Yürütme organının, seçimle kurulmuş yasama organlarına karşı sorumlu olduğu siyasi düzen: PARLAMENTARİZM

Zerdüştçülük: ZOROASTRİANİZM